De Da Vinci Robot: het neusje van de zalm voor dienst Urologie
We geven het woord aan dr. Patrick Schoonooghe, diensthoofd Urologie in AZ Sint-Elisabeth over de Da Vinci robot.
“Op de dienst Urologie werken we met drie urologen: dr. Charlotte Peeters, dr. Pieter Verpoort en mezelf. De Da Vinci robot is het neusje van de zalm voor minimaal invasieve ingrepen. We gebruiken deze robot sinds 2007, het prille begin van de robotchirurgie, dat is intussen 16 jaar geleden. We hadden toen al heel wat ervaring achter de kiezen zitten met laparoscopie. Binnenkort ontvangen we de nieuwe Da Vinci robot.”
Dr. Patrick Schoonooghe verheldert: “Uiteindelijk is opereren met de Da Vinci robot een optimalisatie van de laparoscopische ingreep. Het blijft een kijkoperatie waarmee je complexere pathologieën kan opereren dan met de klassieke laparoscopische operatie. Urologie kenmerkt zich door het feit dat organen moeilijker bereikbaar zijn en dus is dat de discipline bij uitstek in de geneeskunde om het voordeel van opereren met een robot maximaal te benutten.”
Een intuïtieve Da Vinci
“De Da Vinci robot van ‘Intuitive Surgical’ helpt ons met het vergroten van de schaal en efficiëntie van minimaal invasieve chirurgie in AZ Sint-Elisabeth. De Da Vinci-systemen zijn gebouwd op basis van bijna dertig jaar ervaring met roboticatechnologie en met geavanceerde software. Ze leveren precisie, visie en controle.”
“Deze robot dankt zijn naam aan de robot die Da Vinci reeds in 1495 ontwierp. Hij tekende een robotarm en eigenlijk vormt de mechaniek die Da Vinci bedacht ook de basis voor de huidige Da Vinci robot die we hier gebruiken.”
Van radicale prostatectomie tot partiële nefrectomie
“In principe kunnen we met deze robot alle ingrepen doen, maar dat doen we niet. Eenvoudige operaties voeren we nog steeds manueel uit. We gebruiken deze complexe en dure technologie enkel voor complexe ingrepen. De meest uitgevoerde ingreep met de Da Vinci robot is de radicale prostatectomie bij prostaatkanker. Tijdens zo’n operatie wordt de prostaat weggenomen met de zaadblaasjes. Dit is een complexe ingreep omdat dit orgaan niet vrij ligt en na verwijdering moet je een reconstructie doorvoeren”, vervolgt dr. Patrick Schoonooghe.
“Een tweede ingreep die we vaak doorvoeren met de Da Vinci robot is de partiële nefrectomie waarbij we een stuk, een niertumor, uit de nier verwijderen. Heel wat complexer dan een volledige nier te verwijderen via een robot-geassisteerde kijkoperatie. Dat vergt controle van de bloedvaten, je dient de nier even zonder zuurstof te zetten, de tumor binnen een kort tijdsbestek weg te halen, alle bloedingen te controleren en dan zo snel mogelijk de bloedvoorziening van de nier te heropstarten.”
Andere mogelijke ingrepen met de Da Vinci robot zijn de volledige verwijdering van een nier of een sacropexie, een operatie die wordt uitgevoerd als de bekkenbodemorganen, zoals de blaas, de baarmoeder en de endeldarm, ernstig verzakt zijn. Ook bij een opnieuw ontstane verzakking (recidief) of een verzakte dunne darm (enterocoele) is een sacropexie vaak een goede methode om een verzakking te herstellen. Kortom, er zijn heel veel ingrepen mogelijk met de Da Vinci robot.
Over de voordelen, een perfect zicht en perfecte handigheid
“Het tweede voordeel is dat deze robot de handigheid van de chirurg vergroot. Je kan veel fijner opereren, de computer van de Da Vinci neutraliseert elke eventuele beefbeweging en dankzij de clutchtechnologie heb je als chirurg een grotere bewegingsvrijheid en perfecte handigheid.”
Dat resulteert uiteraard ook in heel wat voordelen voor de patiënt, die sneller herstelt door o.a. minder bloedverlies. We moeten minder of geen transfusies toedienen. Kortere hospitalisatieduur, minder littekens, minder pijn, …
Da Vinci robot = drie componenten
De Da Vinci robot bestaat uit drie componenten en vier armen:
- Het deel van de robot met de vier armen met de instrumenten wordt verbonden met de patiënt.
- De videotoren met de softwareverwerking, met coagulatiemachine en een scherm voor de assistent.
- De derde component is de console voor de chirurg met viewmaster zodat hij driedimensionaal kan opereren. Met de handen bedient de chirurg de robot met handgrepen. Zo voeren we de bewegingen virtueel uit die met een paar milliseconden vertraging door de robot worden uitgevoerd. Het voelt voor de chirurg alsof hij/zij de handelingen uitvoert. Het is echter de robot die de werkelijke operatie uitvoert.
“De Da Vinci robot in AZ Sint-Elisabeth Zottegem werd lange tijd enkel gebruikt door de dienst Urologie. Intussen gebruikt de dienst Bariatrische Chirurgie (obesitas-chirurgie) de robot ook. Ook de dienst Gynaecologie heeft interesse om operaties uit te voeren met de Da Vinci voor bijvoorbeeld hysterectomieën.”
Weldra derde Da Vinci robot in huis
“Dr. Stijn De Sutter biedt buikwandchirurgie met de robot aan in AZ Sint-Elisabeth en de dienst Abdominale Heelkunde toont ook interesse om in de toekomst andere ingrepen uit te voeren, zoals dikkedarmchirurgie, met de de nieuwe Da Vinci Xi die er binnenkort aankomt.”
“In november 2023 gaan we samen naar Amsterdam om de nieuwe robot te gaan ontdekken. Volgend jaar gaan we dan van start met de nieuwe Xi-robot, intussen onze derde robot hier in huis. De nieuwe robot zal ons meer bewegingsopties bieden, betere videobeelden, … kortom, weer nieuwe mogelijkheden voor onze chirurgie. De basistechnologie blijft dezelfde.”
“Patiënten kunnen op onze dienst ook terecht voor flexibele ureterorenoscopie. Bij een ureterorenoscopie (URS) kijken we met een kleine flexibele camera (ureterorenoscoop) via de blaas in de urineleider (ureter) en nier. De uroloog kan met deze ingreep de urineleider en nier inspecteren en eventuele nierstenen verwijderen. Ook kunnen ‘hapjes’ genomen worden als er zich een afwijking in de urineleider of nier bevindt.”
“Voor niersteenbehandelingen, groot of klein, bieden we hier de totale aanpak aan. We hebben een niersteenvergruizer, de gewone ureterorenoscopie, de percutane steenextractie (PNL), zo worden de stenen uit de nier gehaald door een dilatatietraject doorheen de nier te maken, tot in het pyelon. Deze ingreep wordt onder algemene narcose uitgevoerd.”
Recent verloofd, AZ Sint-Elisabeth Zottegem & AZ Glorieux Ronse
“Het aantal robotoperaties hier in AZ Sint-Elisabeth is het laatste jaar verdubbeld. Elke week vinden hier meerdere robotoperaties plaats. Intussen voerden we reeds meer dan 1000 operaties uit met de Da Vinci robot.”
We verwachten zeker een groei in het aantal robotoperaties in AZ Sint-Elisabeth in Zottegem door de samenwerking met de andere afdelingen en ook door de samenwerking met AZ Glorieux in Ronse. We ambiëren één urologische groep te worden. De intentieovereenkomst werd intussen ondertekend. Op vandaag stuurt AZ Glorieux patiënten voor complexe robotchirurgie door naar AZ Sint-Elisabeth. Ook in 2024 bouwen we samen verder aan de overkoepelende, urologische groepering binnen ZORG-ziekenhuizen op beide locaties.
